Günümüzde kentsel dönüşüm projelerinde yoğun yapılaşma ve kamusal alanların yetersizliği ikilemi büyük sorunlar ortaya
koymakta. Kamusal alan yaratmak amacıyla, Yeşil Yol Projesi ardından başlattığımız Kentsel Bulmaca Programı ile yeni bir
tartışma ortamı yaratıldı.
Yoğunluk kapasitesi yüksek olan mahallelerimizde yapı ve yaşam kalitesi eksikliği riskini minimize etmek için kamusal
alanlara gereksinimiz öncelikli ve zorunlu. Bu önceliği ve zorunluluğu yerine getirecek program ve projeler kent ve mahalle
ölçeğinde hızla geliştirilmeli.
Yeşil Yol ve Kentsel Bulmaca programları bu öncelik ve zorunluluğu yerine getirmek üzere Vizyon Atölyesi’nde geliştirdiğimiz
programlar.
Kentsel Bulmaca Programı, başta Üniversitelerimizin planlama ve tasarım öğrencileri olmak üzere, belediyelerimizdeki
yöneticiler ve uzmanlar ile ulusal ve uluslararası planlama ve tasarım ofislerinin katılımı ile gerçekleştirildi.
Üç ay olarak planladığımız programa olan yoğun ilgi, program süresi uzatıldı, Vizyon Atölyesi’ne katılamayanlar için ise
Kentsel Bulmaca gezici hale getirildi. İlkini Ankara’da gerçekleştirdiğimiz gezici Kentsel Bulmaca, yakın bir zamanda
Anadolu’da yaygınlaşacaktır.
Kentsel Bulmaca Programı için İstanbul’da;
– Sultangazi
– Küçükçekmece
– Kartal
– Bahçelievler ilçelerinden 1kmX1km lik alanı kapsayan yerleşmeler seçildi.
Yani, 500 m yarıçaplı yürüme mesafesi içinde ortalama 500-600 kişi/ha yoğunluktaki mahallelerde başta çok yetersiz
açık alan olmak üzere kamusal alanların analizi yapıldı. Ardından, ‘planlama standartları’ yerine ‘ulaşılabilir standartlar’
sağlanarak, bunlara nasıl ulaşılabileceğinin kriterleri belirlendi.
Program sürecinde çalıştaylarda yapılan tüm çalışmalar bir yayın haline getirildi. Çalışmalar; anlama, planlama ve tasarlama
olmak üzere 3 bölüm halinde değerlendirildi.
Anlama bölümümde; çalışma alanı sayılar ve yerleşme dokuları ile analiz edildi.
Planlama bölümünde ise kamusal alanları dağılımı için aşağıdaki temel ilkeler belirlendi.
– Eşitlik
– Ulaşılabilirlik
– Büyüklük
– Etkileşim
– Hiyerarşi
– Bağlantı
– Tema
– Mevcut
– Devamlılık
Katılımcılar tarafından temel ilkeler çerçevesinde kamusal alan planı ve yıkılan yapıların transfer planı ortaya çıkarıldı.
Tasarım bölümünde, yaratılan kamusal alanların tasarım ilkeleri çıkarılarak örnek tasarımlar yapıldı.

Kentsel Bulmaca Programına katılan 150’den fazla kişinin %70’i çeşitli üniversitelerin planlama ve tasarım öğrencileri, % 10’u genç tasarım ofisleri, % 20’si ise belediyede çalışan yönetici ve uzmanlardan oluşmaktadır. Kentsel Bulmaca programından elde edilen deneyim, mahalle ölçeğinde kentsel dönüşüm projeleri için tasarım ilkelerinin ortaya çıkarılması ve ekonomik modellerin geliştirilmesi için önemli olacaktır.